Ιωάννης Ψαθάς
Ο Γ.Γ. του ΠΚΣ, Ιωάννης Ψαθάς, μιλά για την αποχή των κτηνιάτρων από τη λήψη και αποστολή DNA των ζώων συντροφιάς και εξηγεί τις επιστημονικές ενστάσεις του Συλλόγου.
Η συζήτηση γύρω από τη λήψη και αποστολή γενετικού υλικού από τα ζώα συντροφιάς έχει φέρει σε αντιπαράθεση την Ειδική Γραμματεία του Υπουργείου Εσωτερικών για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς και τον Πανελλήνιο Κτηνιατρικό Σύλλογο. Οι κτηνίατροι, με απόφαση της Γενικής τους Συνέλευσης, συνεχίζουν την αποχή τους από τη διαδικασία, τονίζοντας ότι η μέθοδος που προωθείται δε στηρίζεται σε καμία επιστημονική τεκμηρίωση ούτε έχει εφαρμοστεί πουθενά διεθνώς για την αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερπληθυσμού των αδέσποτων ζώων. Επιπλέον, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για ζητήματα ηθικής τάξης και προστασίας προσωπικών δεδομένων, καθώς και για τον κίνδυνο τιμωρίας των συνεπών κηδεμόνων αντί των πραγματικά υπεύθυνων για εγκαταλείψεις ζώων.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΠΚΣ, κ. Ιωάννης Ψαθάς, εξηγεί τους λόγους της στάσης του Συλλόγου, καταθέτει τις ενστάσεις του για την υποχρεωτική στείρωση και την υποχρεωτική λήψη και αποστολή DNA και παρουσιάζει τις εναλλακτικές προτάσεις των κτηνιάτρων για μια ουσιαστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη πολιτική μείωσης των αδέσποτων στη χώρα μας.
1. Ποιο είναι το βασικότερο επιχείρημα του ΠΚΣ ενάντια στην υποχρεωτική λήψη γενετικού υλικού από τα δεσποζόμενα ζώα; Η τοποθέτησή σας αφορά θέματα ηθικής θεώρησης, νομικής άποψης ή πρόκειται για καθαρά πρακτική αντιμετώπιση;
Το ζήτημα είναι καταρχάς επιστημονικό και δευτερευόντως ηθικό. Πιο συγκεκριμένα, η μέθοδος την οποία ενστερνίζονται, δε βασίζεται σε κάποια προηγούμενη επιστημονική δημοσίευση που να αποδεικνύει ότι λειτουργεί με ακρίβεια όσον αφορά την ταυτοποίηση συγγενών ζώων. Παράλληλα, δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα που να αποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη μέθοδος είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων. Πουθενά στον κόσμο δεν έχει εφαρμοστεί αντίστοιχη μέθοδος για τον σκοπό αυτό. Όσον αφορά το ηθικό κομμάτι, ουσιαστικά τιμωρείται ο τυπικός κηδεμόνας του κατοικίδιου, ο οποίος έχει προβεί σε ηλεκτρονική σήμανση του ζώου του και φροντίζει πλήρως για την ευζωία του. Τέλος, εγείρονται μεγάλα ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο χρήσης του συγκεκριμένου γενετικού υλικού, καθώς και την προστασία των προσωπικών δεδομένων τόσο των ζώων όσο και των κηδεμόνων τους, μιας και από τον Νόμο 4830/21 δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη περί αυτού.
2. Ποια εναλλακτικά μέτρα θα προτείνατε για τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση των κηδεμόνων που εγκαταλείπουν τα ζώα τους;
Έχει ψηφιστεί με προηγούμενους Νόμους η υποχρεωτική ηλεκτρονική σήμανση των δεσποζόμενων ζώων, η οποία αποτελεί ένα εξαιρετικό μέτρο εντοπισμού και ταυτοποίησης, όταν όμως εφαρμόζεται καθολικά. Δυστυχώς, ένα πολύ μικρό ποσοστό ζώων έχει σημανθεί μέχρι σήμερα, καθώς οι έλεγχοι που γίνονται από την πολιτεία είναι σχεδόν ανύπαρκτοι και άστοχοι, με αποτέλεσμα να μη συνετίζονται οι πολίτες με την υποχρεωτικότητα του μέτρου.
3. Το Υπουργείο υποστηρίζει ότι τα μέτρα στοχεύουν στη μείωση των αδέσποτων. Πώς απαντάτε στο επιχείρημα ότι η στείρωση και η λήψη DNA είναι αναγκαία προληπτικά εργαλεία;
Ξεκινώντας με την υποχρεωτική στείρωση των δεσποζόμενων ζώων, να αναφέρουμε πως αποτελεί μέτρο άκρως αντιεπιστημονικό, αντισυνταγματικό και εκτός πραγματικότητας. Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης πλέον, η στείρωση στα ζώα συντροφιάς επιβάλλεται μόνο στα αδέσποτα ζώα, ενώ στα δεσποζόμενα απλώς ενθαρρύνεται. Η πρόταση για στείρωση εξατομικεύεται και πάντα ελέγχεται αν ταιριάζει στις ανάγκες υγείας του ζώου (φυλής, προδιάθεσης νοσημάτων). Μάλιστα, σε κάποιες χώρες, όπως η Σουηδία και η Νορβηγία, η στείρωση ιδιόκτητων ζώων απαγορεύεται (δια νόμου). Εκεί, η στείρωση επιτρέπεται μόνο όταν υπάρχει κτηνιατρική ένδειξη, δηλαδή κάποια σχετική πάθηση. Με αυτόν τον τρόπο οι χώρες αυτές δείχνουν ότι σέβονται τα ζώα και την ευζωία τους και παράλληλα αναγνωρίζουν την ελευθερία και το δικαίωμα του κηδεμόνα να αποφασίζει, με την καθοδήγηση του κτηνιάτρου, αν ταιριάζει η στείρωση στο ζώο του ή όχι. Επιπρόσθετα, δημιουργούνται ζητήματα τεχνικής φύσεως. Για παράδειγμα, η μη καταγραφή και των δύο γεννητόρων στη βάση δεδομένων δίνει τη δυνατότητα μόνο να εξαιρεθεί και όχι να επιβεβαιωθεί ο γεννήτορας. Παράλληλα, το ισχυρό ποσοστό ενδογαμίας σε ορισμένες κλειστές περιοχές με μεγάλο αριθμό αρσενικών γεννητόρων μπορεί να οδηγήσει σε επισφαλή αποτελέσματα για τη “συγγενική σχέση” μεταξύ των υπό εξέταση δειγμάτων. Η ύπαρξη ζώων που ανήκουν στις “ελληνικές” φυλές με μη καταγεγραμμένο πουθενά γενετικό υλικό, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη αξιόπιστα αποτελέσματα, για τη συγγενική σχέση μεταξύ των υπό εξέταση δειγμάτων. Η ύπαρξη εκατομμυρίων αδέσποτων ζώων μη στειρωμένων και με μη καταγεγραμμένο το γενετικό τους υλικό είναι ένας ανασταλτικός παράγοντας στην ανεύρεση του γεννήτορα. Για όλους τους παραπάνω λόγους είμαστε αντίθετοι στα συγκεκριμένα μέτρα, καθώς εγείρουν σοβαρές αμφιβολίες για τον πραγματικό σκοπό που εφαρμόζονται και ειδικά για το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων.
4. Με ποιον τρόπο θεωρεί ο ΠΚΣ ότι μπορεί να μειωθεί ο αριθμός των αδέσποτων στην Ελλάδα;
Επανειλημμένα σαν Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος έχουμε τονίσει ότι τα μέτρα πρέπει να βασιστούν σε δύο κύριους πυλώνες:
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την πλήρη και καθολική εφαρμογή του μέτρου της ηλεκτρονικής σήμανσης (τσιπάρισμα) των ζώων. Αυτό θα επιτευχθεί με ενδελεχείς και συχνότατους ελέγχους από την πολιτεία σε όλη την επικράτεια της χώρας και όχι μόνο σε κεντρικές πλατείες των μεγάλων αστικών κέντρων, όπου το ποσοστό ηλεκτρονικής σήμανσης αγγίζει το 100% των δεσποζόμενων ζώων. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρχει κινητοποίηση των κηδεμόνων με ενημερωτικές καμπάνιες για τη σημαντικότητα του μέτρου, ώστε να αποφευχθεί η επιβολή προστίμων. Με την ηλεκτρονική σήμανση σε πλήρη εφαρμογή θα γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό τόσο των δεσποζόμενων όσο και των αδέσποτων ζώων, ενώ οι κηδεμόνες θα βρίσκονται προ των ευθυνών τους όταν εγκαταλείπουν το σημασμένο ζώο τους.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την ίδρυση δημόσιων κτηνιατρείων (δημοτικών, διαδημοτικών ή περιφερειακών), καθώς και την πλήρη στελέχωσή τους με προσωπικό (κτηνιάτρους, ζωοκόμους, νοσηλευτές), το οποίο θα αφοσιωθεί στην περίθαλψη των αδέσποτων ζώων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου με σκοπό την απρόσκοπτη λειτουργία των προγραμμάτων στειρώσεων αυτών.
5. Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις στις οποίες θα προβεί ο ΠΚΣ;
Στις 15/6/2025 έλαβε χώρα στην Αθήνα η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου μας όπου αποφασίστηκε ομόφωνα η συνέχιση της αποχής όλων των κτηνιάτρων από τη λήψη και αποστολή DNA. Η ομοψυχία που διέπει τους τελευταίους μήνες τον κλάδο μας είναι πρωτοφανής, καθώς σαν επιστημονική κοινότητα, άμεσα εμπλεκόμενη στο πρόβλημα των αδέσποτων ζώων, ζητάμε τη λήψη μέτρων που χαρακτηρίζονται από άμεσες, στοχευμένες λύσεις με ακράδαντη επιστημονικότητα και σαφή επιχειρήματα. Ως απάντηση στην απόφασή μας, το Υπουργείο έδωσε για άλλη μια φορά παράταση του Νόμου έως το τέλος Οκτωβρίου. Θέλω να τονίσω πως είμαστε δίπλα στους κηδεμόνες των ζώων, καθώς λειτουργούμε για το καλό αυτών και των κατοικίδιων τους. Ζητάμε παράλληλα της δική τους στήριξη στον αγώνα μας, ώστε στο τέλος να δικαιωθούμε όλοι.
