Ευζωία κατοικίδιων
Η ΕΕ κάνει ένα βήμα μπροστά στα πρότυπα ευζωίας ζώων προτείνοντας ενιαία πρότυπα για εκτροφείς και pet shops.
Η ευζωία των κατοικίδιων αποκτά πλέον κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της θέσπισης ελάχιστων υποχρεωτικών προτύπων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία αφορούν, μεταξύ άλλων, τη σήμανση με μικροτσίπ, την εκπαίδευση εκτροφέων και την απαγόρευση πώλησης σκύλων και γατών μέσω pet shops.
Η πρωτοβουλία αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική πρόοδο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς. Για πρώτη φορά, θεσπίζονται εναρμονισμένα πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ για την εκτροφή, τη διαβίωση και την ιχνηλασιμότητα σκύλων και γατών – τρεις κρίσιμοι τομείς που μέχρι σήμερα ρυθμίζονταν αποσπασματικά ή καθόλου, αφήνοντας περιθώριο για παραβατικές ή ανεύθυνες πρακτικές. Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε το σχετικό προσχέδιο κανονισμού στις 19 Ιουνίου 2025 με 457 ψήφους υπέρ, μόλις 17 κατά και 86 αποχές. Η σαφής πλειοψηφία αντικατοπτρίζει τη διακομματική συναίνεση που υπάρχει γύρω από ένα θέμα που ενδιαφέρει άμεσα εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες.
Η πρόταση βασίζεται στο νομοθετικό πακέτο που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023, επιχειρώντας να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ των εθνικών πολιτικών για τα ζώα συντροφιάς. Με βάση την πρόταση, θεσπίζονται οι εξής πυλώνες:
- Υποχρεωτικό μικροτσίπ και καταγραφή σε βάση δεδομένων: Κάθε σκύλος και γάτα θα πρέπει να φέρει μικροτσίπ και να καταγράφεται σε εθνικές βάσεις δεδομένων (όπως το ΕΜΖΣ), οι οποίες θα είναι διασυνδεδεμένες και θα συντονίζονται μέσω ενιαίου ευρετηρίου που θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Απαγόρευση πώλησης κατοικίδιων σε pet shops: Οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης πώλησης σκύλων και γατών σε καταστήματα λιανικής σε όλη την ΕΕ. Πρόκειται για ένα μέτρο που στοχεύει στην αποτροπή αυθόρμητων και μη υπεύθυνων αγορών και στην προώθηση υπεύθυνων προτύπων εκτροφής.
- Έλεγχος στις εισαγωγές κατοικίδιων από τρίτες χώρες: Τα ζώα που εισάγονται από χώρες εκτός ΕΕ θα πρέπει να φέρουν μικροτσίπ και να είναι καταχωρημένα πριν από την είσοδό τους στην ΕΕ, μια πρόβλεψη που ενισχύει την πρόληψη επιδημιών και την πάταξη του παράνομου εμπορίου.
- Εκπαίδευση και πιστοποίηση εκτροφέων ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με πρότυπα ευζωίας και υγιεινής μαζί με υπεύθυνη αναδοχή: Τα κράτη-μέλη θα είναι υπεύθυνα για την καθιέρωση και εποπτεία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για εκτροφείς και φροντιστές ζώων. Επιπλέον, οι αγοραστές θα λαμβάνουν επίσημη ενημέρωση σχετικά με την υπεύθυνη κηδεμονία και φροντίδα κατοικίδιων ζώων.
Η ανάγκη για παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ τεκμηριώνεται και από τα τελευταία στοιχεία της FEDIAF (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Βιομηχανίας Τροφίμων για Κατοικίδια): σύμφωνα με την έκθεση του 2023, 139 εκατ. νοικοκυριά στην Ευρώπη ζουν με τουλάχιστον ένα κατοικίδιο, ενώ ο συνολικός αριθμός των ζώων συντροφιάς αγγίζει τα 282 εκατ. (εξαιρουμένων των ενυδρείων). Η πρόταση για το νέο κανονιστικό πλαίσιο αναμένεται να προχωρήσει προς επεξεργασία και τελική έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ. Αν και δεν αποτελεί ακόμα δεσμευτικό νόμο, το σήμα από το Κοινοβούλιο είναι ισχυρό και δηλωτικό των προθέσεων της Ένωσης να αναβαθμίσει ουσιαστικά τη μεταχείριση των ζώων συντροφιάς.
Τι θα ακολουθήσει
Μετά την υπερψήφιση του σχεδίου κανονισμού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το επόμενο βήμα είναι η τριμερής διαπραγμάτευση, όπου το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο θα καταλήξουν σε κοινό τελικό κείμενο. Κρίσιμα σημεία διαλόγου αναμένεται να είναι: το χρονικό πλαίσιο εφαρμογής των νέων κανόνων (οι ευρωβουλευτές πρότειναν μεταβατική περίοδο έως και 10 έτη), η δημιουργία μηχανισμών ελέγχου ταυτότητας για πωλητές ζώων στο διαδίκτυο, ώστε να επιτρέπεται η ανάρτηση αγγελιών μόνο από εγκεκριμένους και καταγεγραμμένους εκτροφείς και ο βαθμός επιβολής των μέτρων σε εθνικό επίπεδο. “Αν και θα χρειαστεί περαιτέρω διάλογος για την τελική μορφή του κανονισμού, πιστεύω πως είμαστε ενωμένοι στον κοινό στόχο: την προστασία της ευζωίας των σκύλων και των γατών”, δήλωσε η Βερόνικα Βρετσιόνοβα, εισηγήτρια του Κοινοβουλίου και πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου.
Αντιδράσεις από τον κλάδο και τις οργανώσεις
Οργανώσεις που εργάζονται για την ευζωία των ζώων, όπως η FOUR PAWS και η Eurogroup for Animals, υποδέχτηκαν θετικά την πρόταση, χαιρετίζοντας ιδιαίτερα την πρόβλεψη για πλήρη ιχνηλασιμότητα όλων των ζώων, όχι μόνο όσων πωλούνται, καθώς και τις πρωτοβουλίες για να κλείσουν τα νομικά και τεχνικά “παραθυράκια” στις διαδικτυακές πωλήσεις κατοικίδιων. “Η σημερινή ψήφος σηματοδοτεί πραγματική πρόοδο για την ευζωία των ζώων στην ΕΕ. Κάθε σκύλος και γάτα αξίζει προστασία, ανεξαρτήτως μεγέθους ή τύπου εκτροφής”, δήλωσε η Γεωργία Διαμαντοπούλου, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Γραφείου Πολιτικής της FOUR PAWS. Για τους κηδεμόνες κατοικίδιων στην ΕΕ, η νέα πρόταση συνεπάγεται αυξημένη διαφάνεια ως προς την προέλευση των ζώων, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη ότι τα ζώα προέρχονται από ελεγχόμενους και πιστοποιημένους εκτροφείς. Η υποχρεωτική ταυτοποίηση με μικροτσίπ και η δημιουργία πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων αυξάνει τις πιθανότητες να ξαναβρούν τα χαμένα ή κλεμμένα ζώα τις οικογένειές τους. Παράλληλα, η αυστηροποίηση των προτύπων ευζωίας αναμένεται να δώσει σοβαρό πλήγμα στη δράση παράνομων εκτροφείων και σε ακατάλληλες συνθήκες εκτροφής.
Κατοχή άγριων ζώων
Σημαντική εξέλιξη καταγράφεται και στον τομέα των άγριων ζώων που κρατούνται ως κατοικίδια, σύμφωνα με τον Νικ Κλαρκ, υπεύθυνο του προγράμματος για άγρια ζώα στην Eurogroup for Animals. Όπως σημειώνει, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει πραγματικότητα τη μελλοντική προστασία και αυτής της κατηγορίας ζώων. Η πρόταση περιλαμβάνει πρόβλεψη για δημιουργία της λεγόμενης “Θετικής Λίστας”, μιας λίστας με τα είδη ζώων που θα επιτρέπεται να διατηρούνται ή να διατίθενται ως κατοικίδια στην ΕΕ. Μόνο τα είδη που θα έχουν αξιολογηθεί ως κατάλληλα θα μπορούν να πωλούνται και να κρατούνται ως κατοικίδια. “Πρόκειται για μια νέα εποχή υπεύθυνης κηδεμονίας και πραγματικής δράσης σε ένα πάγιο αίτημα των οργανώσεων” καταλήγει ο Κλαρκ.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα pet shops και τους επαγγελματίες του κλάδου
Για τις επιχειρήσεις λιανικής που δραστηριοποιούνται στον χώρο των κατοικίδιων και ιδιαίτερα για pet shops που εμπορεύονται ζώα, η πρόταση εγκυμονεί αλλαγές που απαιτούν προσαρμογή. Εάν η απαγόρευση πώλησης σκύλων και γατών σε φυσικά καταστήματα τεθεί σε εφαρμογή, θα επηρεαστεί η λειτουργία πλήθους επιχειρήσεων που βασίζονται ακόμα και εν μέρει σε αυτό το μοντέλο. Από την άλλη πλευρά, δημιουργούνται ευκαιρίες διαφοροποίησης μέσα από υπηρεσίες που σχετίζονται με τη φροντίδα, τη συμβουλευτική, τις τροφές και τα αξεσουάρ κατοικίδιων, τομείς που αναμένεται να ενισχυθούν καθώς η ευθύνη του κηδεμόνα αυξάνεται. Η συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις σε θέματα ταυτοποίησης και προέλευσης αναμένεται να οδηγήσει σε ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, κάτι που θα ωφελήσει όσους επαγγελματίες προσαρμοστούν γρήγορα και επενδύσουν στην υπεύθυνη επιχειρηματικότητα.
